Merhaba bu yazımızda bir evi satın alma veya kiralama kararını verebilmek için gereken temel bilgilerden söz edeceğim. Öyle umuyorum ki bu yazıyı okuduktan sonra edindiğiniz en önemli bilgi şu olacak "Bir evi kiralamak mı yoksa satın almak mı mantıklı?" Sorusunun basit bir cevabı yok. Ev alma veya kiralama kararı kişisel koşullara göre değişiyor. Örneğin hayatınızın hangi aşamasında olduğunuz, dünyanın neresinde yaşadığınız, o sırada ekonominin ne durumda olduğu, ev fiyatlarının ne seviyede olduğu ve kiraların ne alemde olduğu sizin bu kararınızı etkileyecektir. Biz bu yazı yazı sayesinde en azından bu koşulları nasıl ele alabileceğinize dair temel bilgi edineceğinizi umuyorum. Hazırsanız örneklerle başlıyoruz.
Ekonomik Yönden Karşılaştırma
Diyelim ki aylık kirası 1.500 TL olan bir ev buldunuz ve bu eve taşınmak istiyorsunuz. Bu evin size yıllık maliyeti 1.500 TL x 12=18.000 TL olacaktır. Sizin seçeneklerinizden bir tanesi budur.Diyelim ki aynı muhitte bir ev daha var. Bu evimiz de satılık olsun ve evin fiyatı 300.000 TL olsun. Ancak sizin elinizde 300.000 TL yok. Bu yüzden kredi çekmek zorunda kalacaksınız. Bu güne kadar da 100.000 TL birikiminiz olduğunu varsayalım. Bu 100.000 TL'yi kredi çekmek için peşinat olarak kullanacaksınız. Kalan 200.000 TL için de bankadan kredi isteyeceksiniz. Geleneksel konut kredisinde aylık ödemenizin bir kısmı ana paraya bir kısmı da faize gider. 20 yıllık %1,97 faiz oranıyla 200.000 TL konut kredisi için ödenecek aylık taksit bu günün şartlarında 3.900 TL olacaktır. Ödemenin başlarında bu paranın çok büyük bir kısmı faize gider. Mesela 3.250 TL'si faiz ödemesi olacak, sadece geriye kalan 750 TL ana paradan eksilecektir. Ödemeler ilerledikçe oranlar artık tersine döner. Artık yaptığınız aylık ödemenin çok büyük bir kısmı ana paraya gitmektedir. Hesaplamayı basitleştirmek adına sadece faiz ödemeli bir kredi çektiğimizi varsayalım.
Bu durumda yıllık 39.000 TL faiz ödeyeceğiz.
Bir dip not olarak, Amerika'da olup ülkemizde uygulanmayan bir yöntemden size bahsetmek istiyorum.
Amerika'da konut kredisi ödemeleri vergiden düşürülebiliyor. Mesela yılda 150.000 TL kazanıyorsunuz. Gelir vergisini 150.000 TL üzerinden değil 150.000 TL - 39.000 TL üzerinden ödüyorsunuz. Yani vergilendirilebilir geliriniz 111.000 TL'ye düşüyor.Ev sahibi olmak, bir de konut vergisi yükümlülüğünü doğuruyor. Konut vergisini binde 1 olarak aldığımızda 300.000 TL'lik bir evin yıllık 3.000 TL vergi ödemesi olacaktır. Bunun yanında eve yapılacak olan bakım, tamirat vb giderlerini hesaplamaya dahil etmeyeceğim.
39.000 TL yıllık faiz ödemesi
3.000 TL konut vergisi
Toplam cebimizden uçan giden para 42.000 TL olacaktır.
Kiralama seçeneğine geri dönersek, kirada oturmak istersek cebimizden uçup giden para yıllık 18.000 TL olacaktır. Daha bitmedi. Kiralama örneğinde biriktirdiğimiz 100.000 TL ile ne yapacağımızı konuşmadık. Evi satın alma yoluna gittiğimizde bu 100.000 TL'yi peşinat olarak kullanmıştık. Kiralama seçeneğinde ise elimizdeki bu parayı en basit hesap olan banka mevduatına yatırmayı seçersek 100.000 TL'nin bize 1 yıl sonra geri dönüşü ortalama şu anki mevduat faizini %20 alırsak, 120.000 TL olacaktır. Yani senelik 20.000 TL garanti bir getiri alacağız. Alacağımız bu getiri bile yıllık kiramızın tamamını karşılar düzeyde.
Yazıyı okuyanların bir kısmının konut kredisi ile ev aldık fakat 10 yıl 20 yıl sonra bu ev bizim olacak. İlerde değerlenecek bir yatırım. Dediklerini duyar gibiyim. Bende bu şekilde düşünen kişilere şunu söylüyorum. Açın bakın verilere Türkiye'de son 2 yıldır konut fiyatları artmıyor, aksine düşüyor.
Kirada oturmak veya kredi ile ev sahibi olmanın ekonomik olarak karşılaştırmasını yaptık. Hesaplardan ve sayılardan öte bir de işin manevi tarafı var. Biraz da olaya bu bakış açısıyla bakalım. Kiralama ve satın almanın ne gibi manevi getirileri olabilir;
Manevi Yönden Karşılaştırma
Ev almanın en önemli nedenlerinden bir tanesi de istikrara kavuşma isteğidir. Çok iyi bir muhitten ev kiralayabilirsiniz. Ancak ev sahibi aniden evi başkasına kiralamak isteyebilir veya Almanya'dan yeğeni gelebilir. Bu durumda o evden taşınmak zorunda kalabilirsiniz.Ev Kiraları öngörülemez. Kiralar hızlı bir şekilde artabilir veya azalabilir. Bu dönemlerde kirada oturan kişileri zorlayabilir.
Kendi evinizi kişiselleştirebilir veya değiştirebilirsiniz. Ancak kirada oturduğunuz evde değişiklik yapa imkanınız sınırlıdır.
Manevi avantajların hepsi satın alma tarafında değil tabiki. Kiranın da avantajları var. Mesela bir yere yeni yeni alışmaya çalışıyorsunuz, daha nedir ne değildir öğrenmeden tek bir eve tıkılı kalmadan öğrenmek isteyebilirsiniz. Yani esneklik arıyor olabilirsiniz.
Özetle
Yazıda bugünün şartlarında ev almak veya kirada oturmanın ekonomik ve manevi yönden incelemesini yaptık. Kişilerin öncelikleri ve önem verdikleri şeyler farklı olabilir bu nedenle kişi ekonomik artısının olması nedeniyle kirada oturmayı veya manevi yönden artısı nedeniyle ev sahibi olmayı tercih edebilir. Ancak şunu da unutmamak gerekir her seçiş bir vazgeçiştir. Bu yüzden tercih sizlerin.
